کتاب «یک دهه آموزش و پژوهش در طب ایرانی »
احیای مکتب طب ایرانی به عنوان یکی از ریشه دارترین انواع مکاتب طب سنتی میتواند از سویی به ارتقای سلامت و تولید علم و ثروت مبتنی بر دانش بومی کمک کرده و از سوی دیگر به عنوان یک شاخص مهم هویتی و فرهنگی در تاریخ پزشکی تجلی یابد.
احیای مکتب طب ایرانی به عنوان یکی از ریشه دارترین انواع مکاتب طب سنتی میتواند از سویی به ارتقای سلامت و تولید علم و ثروت مبتنی بر دانش بومی کمک کرده و از سوی دیگر به عنوان یک شاخص مهم هویتی و فرهنگی در تاریخ پزشکی تجلی یابد. برای این منظور دو مولفه پژوهش در احصای راه کارهای درمانی مبتنی بر شواهد و ارزیابی اثربخشی و ایمنی آنها و در مرحله بعد آموزش صحیح طب ایرانی در سطوح مختلف تربیت متخصص، آموزش در سطوح پزشکان و داروسازان عمومی، آموزش کادر درمان و راه کارهای حفظ سلامت برای عموم مردم از اهمیت بسیار بالایی بر خوردار است. در ایران حرکت علمی و دانشگاهی طب ایرانی به منظور تحقق یافتن این دو مولفه، از سال ۱۳۸۶ با راه اندازی رشتههای طب ایرانی و پس از آن داروسازی سنتی در مقطع PhD و سپس رشته تاریخ پزشکی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری آغاز شد که متعاقب آن ساختارهای آموزشی و پژوهشی اعم از راه اندازی گروههای آموزشی، دانشکدههای طب ایرانی و مراکز تحقیقات مرتبط در دانشگاههای کشور شکل گرفت.
هدف کتاب یک دهه آموزش و پژوهش در طب ایرانی :
حال پس از گذشت سالها از این مسیر، ضروری است تا با بازنگری مسیر طی شده به دستاوردهای بدست آمده از سویی و چالشهای پیش رو و کاستیهای موجود با نگاه دقیق نگریست تا افقهای پیش روی آن را بتوان ترسیم و برنامه و راه آینده را مطابق آن تنظیم کرد. لذا در این کتاب که نتیجه بررسی وضعیت پژوهش و آموزش در طب ایرانی است، به سه موضوع دستاوردها، چالشها و افقهای پیش رو پرداخته شده است. این کتاب بخشی از پروژه بزرگتری است که وضعیت ارائه خدمات سلامت و دارو را نیز شامل میشود و انشاالله نتیجه گزارش این قسمتها نیز در آینده به چاپ خواهد رسید. در این کتاب اطلاعات مربوط به بخش پژوهش تا ابتدای سال ۲۰۱۷ میلادی و بخش آموزش تا مهر سال ۹۶ میباشد. این پروژه به سفارش و حمایت مرکز همکاریهای تحول و پیشرفت ریاست جمهوری و همکاری دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی آماده شده است.
فهرست مطالب کتاب یک دهه آموزش و پژوهش در طب ایرانی : دستاوردها، چالش ها و افق های پیش رو :
مقدمه
فصل اول مقدمه و اهمیت طب سنتی
۱-۱- روند رو به رشد اقبال جامعه به طب سنتی
۱-۲- طب سنتی: فرصتها و تهدیدها برای سیاست گذاری سلامت
۱-۳- اسناد بالادستی و ساختارهای بین المللی
۱-۳-۱- دیدگاه سازمان بهداشت جهانی در خصوص طب سنتی و مکمل
۱-۳-۲- سازمان جهانی مالکیت فکری
۱-۳-۳- کمسیون سیایت گذاری طب مکمل و تلفیقی کاخ سفید
۱-۳-۴- مرکز ملی سلامت مکمل و تلفیقی
۱-۴- طب ایرانی
۱-۴-۱- اسناد بالادستی طب سنتی در ایران
۱-۴-۲- ساختارهای سیاست گذاری و علمی در حوزه طب سنتی
۱-۴-۳- رشتههای مرتبط با طب سنتی در ایران
۱-۴-۴- فرصتها و تهدیدها
۱-۵- موضوع گزارش
فصل دوم جایگاه پژوهش در طب سنتی
۲-۱- جایگاه پژوهش در طب سنتی از منظر اسناد بین المللی
۲-۲- جایگاه پژوهش در طب سنتی در ایران
۲-۲-۱- علم سنجی در ایران
۲-۲-۲- پژوهش در طب سنتی از منظر اسناد بالادستی کشور
۲-۲-۳- فرصتها و حوزههای پژوهش در طب ایرانی
۲-۳- ساختارهای علمی پژوهش در حوزه طب سنتی
۲-۳-۱- گروههای آموزشی
۲-۳-۲- مراکز تحقیقاتی
۲-۴- نشر علم در طب ایرانی
۲-۴-۱- طب مکمل و تلفیقی به عنوان شاخه ای از علوم از منظر پایگاه استنادی ISI Web of Knowledge
۲-۴-۲- مجلات علمی طب سنتی در ایران
۲-۴-۳- واژگان معادل طب سنتی ایران در ادبیات انگلیسی برای ارجاع
۲-۴-۴- گزارش سامانه علم سنجی اعضای هیئت علمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
۲-۴-۵- نشر علم در حوزه طب سنتی در قالب چاپ مقالات در مجلات نمایه شده در پایگاه استنادی PubMed
۲-۴-۶- وضعیت نشر علم در حوزه طب سنتی ایران بر اساس پایگاه استنادی Scopus
۲-۴-۷- وضعیت نشر علم در حوزه طب سنتی ایران بر اساس پایگاه استنادی ISI Web of Knowledge
۲-۴-۸ نگاه مبنی بر شواهد در پژوهش های چاپ شده طب ایرانی
۲-۵- ثبت اختراع
۲-۶- وضعیت حمایتهای مالی از پژوهشهای طب سنتی در کشور
۲-۷- اخلاق در مطالعات طب سنتی
۲-۸- چالش ها
۲-۹- افقهای پیش رو
۲-۹-۱- افقهای کلان کشوری
فصل سوم جایگاه آموزش در طب سنتی
۳-۱- اهمیت آموزش طب و داروسازی سنتی و تاریخ پزشکی
۳-۲- نگاه جهانی به آموزش طب سنتی در سطوح مختلف
۳-۳- وضعیت ایران
۳-۳-۱- آموزش طب سنتی از منظر اسناد بالادستی
۳-۳-۲- آموزش تخصصی
۳-۳-۳- مراکز آموزشی
۳-۳-۴- امکانات آموزشی موجود
۳-۳-۵- فارغ التحصیلان، اساتید و دانشجویان
۳-۳-۶- تسهیلات قانونی
۳-۳-۷ آموزش در مقاطع مختلف رشتههای علوم پزشکی
۳-۳-۸ آموزش کادر درمان و آموزش عمومی
۳-۴- چالشهای موجود در کشور
۳-۴-۱- تربیت دانشجوی تخصصی
۳-۴-۲- امکانات مورد نیاز
۳-۴-۳- درسنامه
۳-۴-۴- آموزش کادر درمانی
۳-۴-۵- آموزشهای غیر قانونی در سطح جامعه
۳-۵- افقهای آینده
نگارندگان : دکتر آرمان زرگران ، دکتر محمد حسین آیتی و دکتر محمد مهدی مجاهدیان