«مواد»، نقاط عطف و بنیان‌های فیزیکی تمدن بشر را شکل می‌دهد. دوره‌های تمدن بشری با مواد نام‌گذاری شده است (دوره‌های پارینه‌سنگی، نوسنگی، برنز، آهن و سیلیکون یا دوره الکترونیک) که بیانگر تأثیر بالای مواد و فنون مربوط در توسعه جامعه بشری است. امروزه «مواد، انرژی و اطلاعات» نیز سه نقطه اتکای اصلی در جوامع مدرن محسوب می‌شوند.
صنایع «مواد پیشرفته» در اوایل دهة 1980 به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و پویاترین مباحث در تاریخ صنعت بین‌المللی ظهور پیدا کرد. این مواد، نسل نوینی از مواد فلزی، سرامیکی، پلیمری و کامپوزیتی هستند که به‌‌دلیل ساختار داخلی جدید و متفاوت، از خواص فیزیکی و شیمیایی جدید و ممتازی نسبت به مواد متداول برخوردار می‌باشند. خواص ارتقایافته و منحصربه‌فرد این دسته از مواد، کارکردهای برجسته و بی‌نظیری را برای آن‌ها امکان‌پذیر می‌سازد.
«فناوری‌های مواد پیشرفته» به تمامی فرایندها و تجهیزات پیشرفته طراحی، تولید، فراوری، اعمال، ساخت، شکل‌دهی، محافظت، مشخصه‌یابی، عیب‌یابی، بازسازی و... برای مواد پیشرفته اطلاق می‌شود.
وابستگی فراوان دیگر حوزه‌های فناوری (ازجمله هوافضا، انرژی‌های نو، تجهیزات پیشرفته ساخت، تولید، آزمایشگاهی و...) به استفاده از فناوری‌ها و محصولات مواد پیشرفته و تأثیرات فنی و اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم آن بر این حوزه‌ها را نمی‌توان انکار کرد. به طوری که ردپای مستقیم فناوری ها و محصولات مواد پیشرفته در طیف وسیعی از صنایع به چشم می خورد.
ظرفیت‌ها و مزیت‌های کشور برای توسعه مواد عبارت‌اند از:
- بازار بالقوه داخلی برای محصولات مبتنی بر مواد پیشرفته؛
- نیروی انسانی متخصص و با سطح کیفی بالا در حوزه‌های مختلف مهندسی مواد؛
- وجود مراکز دانشگاهی، پژوهشی و تولید نیمه‌صنعتی در این حوزه؛
- وجود منابع اولیۀ مورد نیاز در داخل کشور؛
- امکان تکمیل زنجیره ارزش‌افزوده مواد و تغییر رویکرد از خام‌فروشی مواهب طبیعی (مواد معدنی و نفت) به فروش مواد پیشرفته باارزش؛
- امکان دستیابی به سهم مناسبی از بازار جهانی مواد پیشرفته و دستیابی به جهش اقتصادی از طریق صادرات مواد پیشرفته با توجه به افزایش تقاضای جهانی؛
- امکان تولید مواد پیشرفته در شرکت‌های کوچک و متوسط با سرمایه‌گذاری متوسط؛
- فعالیت حدود 25 انجمن علمی با ارتباط موضوعی مستقیم و یا غیرمستقیم در شاخه‌های مختلف علوم و مهندسی.
