در چند سال اخیر با توجه به اهمیت روزافزون تأمین و مصرف انرژی، بسیاری از دولت‌ها توجه بسزایی به مسئله انرژی نموده‌اند. ازجمله مهم‌ترین تلاش‌ها، ایجاد بازارهای انرژی و خصوصی‌سازی بخش‌های مختلف آن بوده است. در سالیان گذشته صنعت برق عموما به‌صورت عمودی و یکپارچه توسط دولت‌ها اداره می‌شد که دلیل این امر پیچیدگی‌های بسیار و همچنین هزینه فراوان این صنعت است. به‌مرور زمان وجود انحصار در صنعت برق موجب ناکارآمدی‌هایی گشته و مشکلات زیادی چون افزایش قیمت برق و کمبود ظرفیت را به همراه داشته است‌. ازاین‌رو بسیاری از کشورها چون انگلستان، آمریکا، روسیه، آلمان و غیره سعی بر خارج نمودن ساختار بازار برق خود از یک ساختار انحصاری داشته‌اند. خروج از ساختار انحصاری و ایجاد بازار برق رقابتی توانسته است مزایای بسیاری چون افزایش بازدهی و کاهش قیمت برق را برای کشورها به همراه داشته باشد.

در داخل کشور نیز تلاش‌های بسیاری در راستای ایجاد بازار برق انجام گرفته است. ازجمله مهم‌ترین این اقدامات می‌توان به ایجاد یک شرکت مادر تخصصی (توانیر)، شرکت مدیریت شبکه و هیئت تنظیم بازار برق اشاره نمود. باوجود تلاش‌های صورت گرفته، کماکان ساختار صنعت برق کشور به شکل کاملا رقابتی درنیامده و مسیر بسیاری برای آزادسازی در پیش دارد. ازاین‌رو لازم است با شناخت و الگوبرداری از سیر تحول بازار برق و ساختار آن در کشورهای مختلف مشکلات و موانع پیشرو را حل نمود.

در این پژوهش با تمرکز بر سیر تحول و ساختار بازار برق در کشور روسیه، تلاش شده است مسیر تجدید ساختار و مدل بازار برق در این کشور شناسایی شود. این کشور پس از فروپاشی شوروی سابق و در راستای آزادسازی و خصوصی‌سازی بازار، اقدامات گسترده‌ای را اتخاذ نموده است. ازجمله مهم‌ترین آن می‌توان به ایجاد یک شرکت مادر تخصصی (شرکت یونیفاید انرژی سیستم) در دوران گذار و انحلال آن در پایان دوره اشاره نمود. این تجدید ساختار باعث شده است نهادهای مستقلی چون تنظیم‌گر، بهره‌بردار بازار، بهره‌بردار سیستم، مالک شبکه انتقال، شرکت‌های عرضه انرژی و غیره ایجاد شود. همچنین در حال حاضر در بخش تولید و عرضه برق سهم عمده فعالیت‌ها در اختیار بخش خصوصی است.

 از دیگر نکات مهم در صنعت برق کشور روسیه، اتخاذ رویکردهای متفاوت در ایجاد بازار برق در مناطق مختلف است. این تفاوت در ایجاد بازار برق عموما به مسائل مختلفی چون تراکم جمعیتی، محدودیت‌های انتقال، نوع نیروگاه‌های منطقه و شرایط خاص فرهنگی، سیاسی و اجتماعی آن مربوط می‌شود.

 دریافت متن کامل

گروه برق و نیرو:  ELECTRIC at CPDI.IR