تولید وکشت ریزجلبک های بومی در سطح صنعتی به منظور امنیت غذایی
بیشتر از 40 سال است که دنیا از انواع جلبکهاى دریایى به طرق مختلف استفاده می کند و برخى کشورها مانند چین، کره جنوبى، مالزى، اندونزى و هند مقادیر متنابهی از این محصول را تولید، مصرف و بخشى از آن را هم صادر میکنند. خواص متعدد جلبکها موجب شده تا حدود 40 تا 50 نوع محصول با کاربریهاى مختلف در زمینه تولید مواد غذایى، آرایشى - بهداشتى، دارویى و کشاورزى، تصفیه آب، تامین علوفه و مکمل غذایى دام و شیلات و. . . به کاربرده شود.
محدودیت زمین و افزایش روز افزون جمعیت باعث کمبود مواد غذایی بخصوص منابع غنی از پروتئین برای بشر گردیده است. بنابراین استفاده از منابع جدید تولید پروتئین مانند قارچها، جلبک و پروتئین تک سلولی با منشا میکروبی بسیار اهمیت خواهد داشت. ریزجلبکها بدلیل سرعت رشد و درصد پروتئین بالا، توجه کشورهای مختلف دنیا بخصوص کشورهای پیشرفته را بخود جلب نموده است. کشت اول ریزجلبکها در سطح صنعتی به دهه 1980 بر می گردد.کشورهای امریکا، چین، هند، برزیل، ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و برخی از کشورهای اروپایی نظیر آلمان و فرانسه از پیشگامان این فناوری هستند.
اهمیت و تأثیرگذاری فناوری
این فناوری علاوه برتامین مکمل غذایی غنی از پروتئین در زمینههای زیر هم کاربردارد:
الف – تولید مواد موثره دارویی
ب – تولید سوختهای زیستی مانند بیواتانول و بیودیزل
ج – تولید مواد آرایشی و بهداشتی
د – تولید رنگدانههای غذایی
ع – تولید کودهای بیولوژیک
در حال حاضر حجم تجارت ریزجلبک ها در دنیا 5/3 تا 5/4 میلیارد دلار برآورد میشود و پیشبینی میشود که تا سال 2025 حجم تجارت آن به 5/6 تا 5/7 میلیارد دلار برسد. جالب توجه آن که در بین کشورهای تولید ریزجلبک، کشورهای خاورمیانه هیچ جایگاهی ندارند و از اینرو سرعت ورود به این فناوری نوظهور باعث سبقت ما در زمینه این فناوری نسبتا نوظهور و امنیت غذایی بیشتر کشور خواهد شد.
وضعیت فعلی فناوری
این فناوری در مراحل رشد خود قرار دارد. بزرگترین شرکتهای تولید کننده ریزجلبک شرکت Earthrise Nutritionals در آمریکا در منطقه کالیفرنیا میباشد که محصولات خود را به 82 کشور جهان صادر میکند و در آسیا شرکت Zhejiang Binmei Biotechnology Co., Ltd چین و E.I.D. Parry (India) Limited هند بزرگترین بازیگران منطقه میباشند.
بررسی دستیابی ایران به این فناوری در افق 10 ساله
ایران علیرغم برخورداری از نوار ساحلی طولانی تاکنون از این ظرفیت برای پرورش جلبکها که از بازار پرسودی در جهان دارا هستند بهره نبرده است. غفلت از این موضوع ضمن محروم کردن کشور از درآمدهای ارزی، منجر به وابستگی و واردات سالانه میلیونها دلار از محصولات جانبی جلبکها شده است. لذا با سرمایهگذاری در این حوزه و توسعه فناوری پرورش ریزجلبکها میتوان تهدید فعلی را به فرصتی بزرگ برای کشور تبدیل کرد.
کشورمان با توجه به سواحل گسترده در جنوب و شمال و همچنین محدودیت زمینهای کشاورزی باید به فکر تامین منابع جدید و پایدار تامین مواد پروتئینی باشد. چون تولید ریزجلبک در ایران جدید بوده و جزء فناوریهای در مرحله طفولیت میباشد، لذا برای ترغیب بخش خصوصی به ورود در این فناوری، نیاز به مشارکت فعال وسرمایهگذاری دولت، صندوقهای ریسکپذیر و همچنین سازمانهایی نظیر بنیاد برکت و... میباشد،. همچنین علاوه بر سرمایهگذاری نیاز به کسب فناوری تولید ریزجلبک از کشورهای پیشرفته در این زمینه هستیم. در کشور، سازمان شیلات بدلیل ارتباط آن با دریا و صید، خود را متولی این امر میداند و ستاد زیست فناوری شرکتهای مرتبط با حوزه جلبک را کنار هم قرار داده و سندیکایی در این زمینه ایجاد نموده است.
نظر دهید