با توجه به تحولات تاريخی و افزايش نقش فناوری طي دوران‌های اخير، مديريت فناوری از اهميت بالايی در زندگي روزمره انسان‌ها برخوردار شده است. از سوي ديگر امروزه بشر با تكامل اطلاعات و شناخت انسان از ابعاد مختلف فناوری، بر كاهش ابعاد منفی فناوری و استفاده از فناوری‌هايی با اثرات سوء كمتر، تأکید بیشتری دارد كه اين امر بر تقاضای بازارهای فناوری و توسعه فناوري‌های دوستدار محيط‌ زيست، تأثير عميقی گذاشته است. در اين راستا سازمان‌های بين‌المللی با اهداف مختلف اقتصادی و سياسی، اقداماتی را برای انتقال فناوري­های سازگار با محيط ‌زيست به کشورهای درحال توسعه، در دستور كار خود قرار داده‌اند و کنوانسيون تغيير اقيلم سازمان ملل متحد در تلاش است با ارائه برنامه ­هاي منسجم، زمينه و فرصت‌های همکاری فناورانه ميان کشورهای توسعه‌يافته و درحال توسعه را به‌منظور تحقق اهدافي از قيبل ترويج، تسهيل و تأمين منابع مالي، انتقال يا دسترسی به فناوري­ها يا دانش­ های فنی سازگار با محيط­ زيست ايجاد نمايد. به منظور محقق شدن این مهم، مرکز و شبکه فناوری اقلیم (CTCN[1]) ذیل کنوانسیون تغییر اقلیم ایجاد شده است.

1. مرکز و شبکه فناوری اقليم

مرکز و شبکه فناوری اقليم با هدف ايجاد حداکثر اثربخشی در اجراي مؤثر مکانيزم فناوری ایجاد شده است. به عبارتی ديگر هدف از ايجاد مرکز فناوری اقليم و شبکه، بهبود توسعه و انتقال فناوری‌ها به کشورهای درحال توسعه، با توجه شرايط ملی آن‌ها مي‌باشد. لذا در اين مرکز سعي شده است، کشورها به‌منظور ايجاد و يا تقويت ظرفيت خود برای شناسايی، تسهيل و اجرای طرح‌های فناورانه، درخواست‌های خود را ارائه نمايند. مرکز فناوری اقليم و شبکه، شامل بخش‌های زير می‌باشد:

الف) مرکز فناوری اقليم؛

ب) شبکه‌ای با هدف مشارکت نهادها به‌منظور پاسخ‌گويی به درخواست‌های مربوط به توسعه و انتقال فناوری کشورهای مختلف.

       شبکه شامل مؤسساتی مانند مراکز ملي فناوری، مؤسسات و مراکز فناوری اطلاعات اقليم منطقه‌ای و شبکه‌های بين دولتی، سازمان‌های بين‌المللی، منطقه‌ای و بخشی است که می‌تواند به استقرار فناوری و انتقال و فعالیت‌های پژوهشی، علمی، مالی، در سازمان‌های غیردولتی، بخش خصوصی و بخش دولتی کمک نمايد.

وظايف مرکز فناوری اقليم و شبکه به شرح ذیل می‌باشد:

1- درخواست از کشورهای درحال توسعه:

1-1- ارائه مشاوره و حمايت‌های مرتبط به‌منظور شناسايی نيازهای فناوری زيست‌محيطی و به‌کارگيری آن‌ها؛

1-2- ارائه اطلاعات، آموزش و پشتيبانی به‌منظور اجراي برنامه‌های مرتبط با توسعة نيروی کار براي ايجاد و يا تقويت ظرفيت‌ها در کشورهاي درحال توسعه با هدف شناسايی گزينه‌هايی فناوری، انتخاب و راه‌اندازی فناوری؛

1-3- تسهيل و تسريع اقدامات براساس فناوری‌های موجود در کشورهای درحال توسعه، با توجه به نيازهاي شناسايی‌شده.

2- ترغيب و تشويق از طريق همکاری با بخش خصوصی، مؤسسات دولتی، دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقيقاتی با هدف توسعه و انتقال فناوری‌هاي سازگار با محيط ‌زيست؛

3- توسعة ابزارهای تحليلی، سياست‌ها و شيوه‌های برتر برای کشورهای برنامه‌محور به‌منظور حمايت از انتشار فناوری‌های سازگار با محيط ‌زيست؛

4- ايجاد و تسهيل شبکه فناوری اقليم با درنظر گرفتن:

4-1- افزايش همکاري­های ملی، منطقه ای و مراکز فناوري­های بين­ المللی و نهادهای ملی مربوط؛

4-2- تسهيل همکاري­های بين­ المللی در ميان بخش­های عمومی و خصوصی براي سرعت بخشيدن به نوآوری و انتشار فناوري­های سازگار با محيط ‌زيست در کشورهای درحال توسعه؛

4-3- پاسخ‌گويي به درخواست­هاي فناورانه کشورهاي درحال توسعه و همچنين ارائه کمک­های آموزشی و فنی؛

4-4- انجام ساير فعاليت­های لازم به‌منظور ارتقا و بهبود عملکرد شبکه فناوری.

2. مرجع صلاحیت‌دار ملی فناوری‌های اقلیم

       مرجع صلاحیت‌دار ملي فناوری های اقلیم  (NDE[2])عبارت است از يک سازمان يا نهاد که از سوی کشورها به کنوانسيون تغييرات اقيلم معرفی مي‌شوند و وظيفه اصلي آن برقراري ارتباط با CTCNبه‌منظور توسعه و انتقال فناوري­های مورد درخواست کشورهای درحال توسعه مي­باشد.

       از سوي ايران نيز بنا به درخواست کارگروه ويژه مذاکراتی بین المللی تغییر اقلیم، مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست‌جمهوری به‌عنوان مرجع صلاحیت‌دار ملي فناوری های اقلیم از طريق وزارت امور خارجه به کنوانسيون تغييرات اقليم سازمان ملل متحد معرفی گرديده است. 

       کارکرد مرجع صلاحیت‌دار ملي فناوری های اقلیم به گونه­اي است که متقاضيان فناوري­هاي سازگار با محيط‌زيست در کشورهاي دريافت‌کننده فناوری، بايد درخواست­های خود را به مرجع صلاحيت­دار معرفي‌شده ملي، ارائه کرده و پس از بررسی از سوی آن مرجع ملي، درخواست­ها به مرکز و شبکه فناوری اقليم ارسال خواهد گرديد. با توجه به اينکه پتانسيل­های فناوری کشورهاي مختلف قبلاً از طريق مرکز فناوری اقيلم بررسی و شناسايی شده­ است، با معرفی کشور دارنده فناوری مورد نياز به نهاد ملی، مذاکرات با نهاد ملی آن کشور تحت نظارت و مقررات مرکز فناوری اقليم صورت خواهد پذيرفت.

3. فرايند انتخاب نيازهای فناورانه و ارسال درخواست­ها بهCTCN

       با شناسایی اولویت‌های فناوری­های زیست‌محیطی کشور با کمک دستگاه­ها و سازمان­های مربوطه و همچنین براساس اسناد تهیه‌شده در این خصوص ازجمله ارزیابی نیازهای فناوری (Technology Needs Assessment (TNA)) زیست‌محیطی کشور، نسبت به اولویت‌بندی درخواست­های فناوری اقدام می­شود.سپس با تعیین مهم‌ترین اولویت­های کشور، اقدام به ارسال درخواست­ها به CTCNمی‌شود که در بخش ستادی CTCNنیز چارچوب مشخصی برای بررسی درخواست­های دریافتی از کشورها وجود دارد. متقاضیان می­توانند بخش­های دولتی، غیر دولتی، خصوصی، دانشگاه­ها، پژوهشگاه­ها و ... باشند.

آدرس سایت­های مرتبط:

http://irannde.com/

https://www.ctc-n.org/