ششمین ماهنامه هوش مصنوعی
در سیر تکامل هوش مصنوعی، آنچه که موجب هراس عده ای شده و شاید برخی از دولتمردان را برای توسعه این فناوری مردد ساخته است، "تکینگی فناوری" است که براساس مجموعه ای از مدل ها و داده های تاریخی به عقیده برخی از آینده نگاران بنام جهان پیش بینی میشود در طول چند دهه، هوش ماشین از هوش انسان پیشی خواهد گرفت. در مقابل، منتقدانی این ادعا را به چالش کشیده و آن را مضحک می پندارند. در هر حال، اینها همه حدس و گمان هایی هستند که هنوز هم بین صاحبنظران این حوزه، در مورد آن اتفاق نظری وجود ندارد ولی مشخصاً نباید توسعه فناوری را معطل حدس و گمان ها کرد. چرا که در دنیای دیجیتال امروز، موج فناوری به سمت بشر حرکت کرده است و بهره گیری از آن مستلزم آگاهی و اقدامات و تغییرات به هنگام مبتنی بر آینده اندیشی و هوشمندی است.
آنچه در این شماره می خوانید…
با توجه به اینکه فناوری های نوظهور همانند شمشیر دولبه هستند که توسعه هوشمندانه آن ها مستلزم درنظر گرفتن هر دو سر طیف کاربردها و اثرات مثبت و آثار سوء و خطرات است، اغلب مطالبی که در بخش های مختلف این شماره ارائه شده اند، مبتنی بر هر دو سر طیف هستند.
در خبری از بخش اخبار و تازه ها، صحبت از توانایی هوش مصنوعی در کدنویسی است. در این خبر، آمده است که در عین حال که استفاده از هوش مصنوعی کمک بزرگی در نوشتن کد توسط توسعه دهندگان نرم افزار ها خواهد کرد، اما دارای نواقصی است که در این زمینه باید به آن توجه شود.
خبر « آیا استفاده از ابزارهای هوشمند تخمین سن می تواند کودکان را از خطرات فضای مجازی حفظ کند؟ » ، در مورد توانایی هوش مصنوعی در تشخیص سن کاربران است. اخیراً شرکت هویت دیجیتال یوتی، مستقر در لندن، موفق به ابداع نوعی از ابزار تخمین سن مبتنی بر هوش مصنوعی شده است که با استفاده از آن می توان سن افراد شش تا شصت سال را با دقت بالایی تخمین زد. هرچند که ماشین می تواند با احتمال خوبی این فرآیند پیچیده را به خوبی انجام دهد و از این قابلیت می توان برای حمایت از کودکان در مقابل خطرات فضای مجازی و یا خرید و استفاده از کالاها و خدمات غیرمناسب سنشان، تا حدودی محافظت کرد، اما باید این نکته را نیز در نظر گرفت که فناوری های تخمین سن، تأثیر زیادی بر جامعه خواهند گذاشت و ملاحظات تنظیم گری خاصی را می طلبد.
در مطلب « پیش بینی قریب به یقین زمان و مکان بارش باران توسط هوش مصنوعی دیپ مایند» ، به ظرفیت استفاده از هوش مصنوعی به عنوان ابزاری برای پیش بینی دقیق تر زمان و مکان بارش باران اشاره شده است.
در سرمقاله « هوش مصنوعی و سیاست بین الملل: به سوی تکوین یا تحول؟ » ، به تأثیر هوش مصنوعی بر نظام مسائل حوزه روابط بین الملل، به ویژه ساختار توزیع قدرت و نحوه تصمیم گیری کارگزاران بین المللی پرداخته شده است. طبق این مطلب، در خصوص نحوه این تأثیرگذاری، دو رویکرد کلی وجود دارد: یکی نگاه خوش بینانه است که بر بازتوزیع قدرت به نفع قدرت های پیرامونی و تضعیف جایگاه کنونی قدرت های بزرگ تأکید دارد و دوم، نگاه بدبینانه ایاست که معتقد است ساختار موجود تثبیت شده و شکاف بین کشورهای مرکز و پیرامون، به لحاظ قدرت فناوری و تبعات اقتصادی آن عمیق تر خواهد شد. در این مقاله، با نگاه عمیق تر، از کشورهای شبه پیرامونی صحبت شده است که تقسیم کار پیچیده تری در نظام بین الملل ایجاد خواهد کرد.
مقاله « هوش مصنوعی چه اثراتی بر روابط اجتماعی – اقتصادی داشته است؟ » ، براساس گزارش معروف AI100 منتشرشده توسط دانشگاه استنفورد، تدوین شده است. این گزارش مبتنی بر یک رویکرد چندرشته ایتهیه شده و شامل مجموعه ایاز پاسخ ها به پرسش های اساسی در حوزه فناوری هوش مصنوعی است. در این مقاله، در تأثیر هوش مصنوعی آمده است که این احتمال نیز وجود دارد که برخی از فناوری های نوین از جمله هوش مصنوعی، تنها موجب برش دوباره کیک اقتصاد شوند و اندازه آن را دستخوش تغییر نکنند. همچنین با ارائه دلایلی، در زمینه افزایش نابرابری ها، این ادعا صورت گرفته که سهم هوش مصنوعی به طور واضحی بسیار کم است. در بخش های دیگر این مقاله، به موضوعاتی همچون اثر هوش مصنوعی بر بازار کار و اقتصاد اشاره شده است.
مطلب مربوط به نشست و گفت و گوی این شماره، خلاصه ایاز مباحث و گفتگوهای ایرادشده در کنفرانس « از بلندپروازی تا عمل» است که در ۱۴ و ۱۵ سپتامبر سال جاری در کشور اسلوونی با مشارکت اتحادیه اروپا برگزار شد. در این کنفرانس که بسیاری از سیاستمداران سطح بالا، محققان، روزنامه نگاران، اعضای اتحادیه اروپا، نمایندگان پارلمان اروپا، اعضای سازمان های بینالمللی مانند OECD، و یونسکو حضور داشتند، به بحث و گفتگو پیرامون بسته قانونی اخیر اروپا با عنوان « قانون هوش مصنوعی» که در آوریل ۲۰۲۱ توسط اتحادیه اروپا منتشر شده بود، پرداخته شد.
در بخش کاربردهای هوش مصنوعی، در مورد کاربرد هوش مصنوعی برای پیش بینی اولویت های علمی ده سال آینده در طرح « بررسی دهه اینجوم و اخترفیزیک» ، سخن به میان آمده است.
عمده موارد استفاده از هوش مصنوعی در صنایع دفاعی و نظامی نیز مطلب دیگری است که در بخش کاربردهای هوش مصنوعی آمده است. کاربردهای هوش مصنوعی در صنایع دفاعی و نظامی را می توان به هشت دسته تقسیم کرد که عبارتند از: تشخیص هدف، شبیه سازی و آموزش، مراقبت های بهداشتی، پایش تهدید و آگاهی از موقعیت، حمل و نقل، عملیات فضای مجازی، عملیات اطلاعاتی و سیستم های تسلیحاتی خودکار کشنده.
سخن سردبیر:
در سیر تکامل هوش مصنوعی، آنچه که موجب هراس عده ای شده و شاید برخی از دولتمردان را برای توسعه این فناوری مردد ساخته است، « تکینگی فناوری» است که براساس مجموعه ایاز مدل ها و داده های تاریخی به عقیده برخی از آینده نگاران بنام جهان پیش بینی می شود در طول چند دهه، هوش ماشین از هوش انسان پیشی خواهد گرفت. در مقابل، منتقدانی این ادعا را به چالش کشیده و آن را مضحک می پندارند.
در هر حال، این ها همه حدس و گمان هایی هستند که هنوز هم بین صاحبنظران این حوزه، در مورد آن اتفاق نظری وجود ندارد ولی مشخصاً نباید توسعه فناوری را معطل حدس و گمان ها کرد. چرا که در دنیای دیجیتال امروز، موج فناوری به سمت بشر حرکت کرده است و بهره گیری از آن مستلزم آگاهی و اقدامات و تغییرات به هنگام مبتنی بر آینده اندیشی و هوشمندی است؛ به گفته اریک برینولفسون -استاد دانشکده مدیریت اسلون ام آی تی- هوش مصنوعی و یادگیری ماشین بدون مدیریت و تغییرات ساختاری، بلااثر خواهد بود.
در این شماره، با ارائه مطالبی بخصوص در بخش های مقالات و نشست و گفتگو، سعی شده در کنار رویکرد کاربردی و توسعه ای، به برخی جوانب تهدیدآمیز و یا ملاحظات خاص توسعه آن نیز پرداخته شود. لذا مخاطبین عزیز را به خواندن این مطالب دعوت می کنم.
نظر دهید